Autor: Miloš Arsić

Bez obzira na karakter namere delovanja, podjednako u pobudi heroično-univerzalno “večnih tema” ili sentimentalnih intima, Soldatovićev vajarski oblik uvek pretenduje na smisao direktnog dejstva; jasne aluzije na konkretan “događaj”’ realizacije intimne misli i određenog raspoloženja. I kada smo već kod tih odrednica akcije jednog vajara, koji na pozornicu naših likovnih događaja stupa kao vršnjak umetničke klime koja u izvesnom smislu i ne trpi direktnost plastičnog govorenja (isticanjem aluzije i, kasnije, apstraktnog oblika umesto iluzije i konkretne predstave), treba ukazati na hrabrost za jedan put mimo opšteg vajarskog “trenda”- ne protiv, već mimo “svih”.

Ovo odvajanje ne predstavlja kapricioznost već verovanje u smisao jedne strategije koja, međutim, ne predstavlja zatvoreno polje dejstva, nego otvara nove, nikada predvidljive puteve.Istovremeno, ako se Soldatović odlučuje za varijantu ekspresionističkog tretmana oblika i u tom smislu svoju vizuelnu celinu (po onom varljivom dejstvu prvog utiska) dovede na ravan, recimo, skulptura sa gotičkih portala, ili fasadnu varku “sličnosti” sa nekom Đakometijevom skulpturom, ipak se ne može govoriti o stupici koja vodi u beznađe preuzimanja (i prepoznavanja) prouzrokovane zalaganjem za konkretan oblik i misao “prepoznatljivog” odnosa, već pre o pristajanju uz određeni krug shvatanja oblika bez obzira na određenost vremena kome vajar pripada.

Činjenica je da on pripada ovom dobu, ali ko može stvaralačkom htenju da zabrani putovanje u prošlost ili u prostore koji su pred nama? Tek forma, ona tipična Soldatovićeva materijalizacija, svejedno kog sadržaja, je rođena; nekada manje, drugi put više svrsishodna nameni. Problem sugerisanja namere podrazumeva, s jedne strane, istinitost i proživljenost pobude, manifestovanih kroz ubedljivost utiska vizuelne celine, a s druge, ostvarenje punog jedinstva “trijade” pobuda-forma-sadržina; odnosno gubljenje svih značenja “zadatosti teme” u korist samo onog dvostrukog kontakta: oblik-ambijent, skulptura (ideja i poruka)-njeno opšte dejstvo.

Ovaj krug spajanja elemenata punog, humanog dejstva vajarske celine, Soldatović postavlja u prvi plan svoje akcije, potencirajući istovremeno momenat izvesnog negiranja skulpture muzejsko-galerijskog tipa, odnosno njene isključivo kamerne namene a za račun skulpture u prostoru, doduše ponekad i ponešto isforsirane heroičnosti (kod spomeničke) i naglašene sentimentalnosti (u predstavama životinja). Soldatović vidi smisao skulptorskih oblika samo kada se on direktno obraća ljudima (podjednako plastičnim i “anegdotskim” smislom) odnosno datom ambijentu zavisno od karaktera oblika, kome daje nekad uzvišenu notu (herojskog), drugi put prijatnu ili intimnu.Na kraju, podsetimo se na ono tvrđenje o Soldatoviću koji ide mimo drugih, uglavnom ne mnogo zainteresovan za galerijska izlaganja (iako često “izlaže”) i traženje unutarnjih, formalnih momenata skulpture. On se opredeljuje za punu javnost, heroističnost ili intimu, uvek tražeći neke svoje prostore i ambijente (Porodica na Novosadskom keju, Žabaljski spomenik, Dva jelena na Tvrđavi) u kojima će vajarski oblik da živi, ne milošću slučajnog namernika,već srastao sa ljudima.

Komunist, 13. mart 1981